Gwyddoniaeth ac ymchwil

Prin yw’r wybodaeth am lawer o fioleg ac ecoleg y 27 rhywogaeth o elasmobranchiaid sy’n bresennol yn nyfroedd Cymru. Cafwyd gwelliant o safbwynt deall y rhywogaethau sydd wedi’u targedu’n fasnachol, ond prin iawn yw’r data o hyd ynglŷn â’r 18 rhywogaeth arall, yn cynnwys 10 sy’n cael eu cynnwys yn Adran 7 rhestr rhywogaethau Deddf Amgylchedd (Cymru) 2016.

Heb ddata’n ymwneud â dosbarthiad, digonedd, tymoroldeb, nodweddion hanes bywyd a chynefinoedd cysylltiedig, anodd iawn fydd diogelu’r rhywogaethau yma.

Data gan bysgotwyr

Gobaith ein rhaglen ymgysylltu â physgotwyr yw casglu amrediad o ddata’n ymwneud â presenoldeb hanesyddol a chyfredol elasmobranchiaid yng Nghymru er mwyn gallu deall y rhywogaethau yma’n well (dysgwch fwy yn yr adran gweithio gyda physgotwyr).

data_analysis

Fideo Tanddwr Pell ag Abwyd

Mae amrywiaeth o BRVUs benthig yn cael eu dosbarthu ar hyd gwely’r môr yn ystod haf 2022 er mwyn casglu gwybodaeth am gasgliadau pysgod a chynefinoedd o fewn ACA PLAS. Ymhellach, caiff pysgotwyr siarter lleol eu hyfforddi i ddosbarthu’r BRUVs, er mwyn gweld pa rywogaethau sy’n bresennol yn eu hoff fannau. Caiff lluniau eu dadansoddi gan wyddonwyr a gwyddonwyr ddinasyddion drwy’r llwyfan Instant Wild.

Angelshark Satellite Tagging Survey

Bydd arolwg tagio lloeren i ymchwilio i symudiadau Maelgwn a’u defnydd o gynefinoedd yn cael ei gyd-ddylunio gyda physgotwr siarter. Bydd canlyniadau’r gwaith tagio yn helpu i nodi cysylltiadau rhwng Maelgwn a nodweddion cynefinoedd ACA ac ardaloedd eraill o’r rhwydwaith ACA a dyfroedd cyfagos.

DNA (eDNA) Amgylcheddol

Rydym wedi bod yn casglu samplau dŵr yn gyson ledled ACA BCAA er mwyn arsylwi ar fodolaeth a thymoroldeb elasmobranciaid yn yr ardal. Mae samplau eDNA wedi eu casglu hefyd o bob BRUV a ddefnyddiwyd o fewn PLAS, er mwyn cymharu drwy gyfrwng fideo a dadansoddiad eDNA.

dna-amgylcheddol

Digwyddiadau Dyrannu

Mewn cydweithrediad â’r Rhaglen Ymchwil i Forfilod wedi Tirio (CSIP), Ysgol Gwyddor Filfeddygol Aberystwyth ac Ysbyty Milfeddygol Coleg Prifysgol Dulyn (UCDVH), llwyddodd Prosiect SIARC i gynnal dau set o archwiliadau #CSIofTheSea ar bum Maelgi, yng Nghymru ac Iwerddon, i gasglu gwybodaeth fiolegol hanfodol am y rhywogaethau hyn sydd mewn perygl difrifol.

Er yn hynod anghyffredin, gall Maelgwn fynd yn sownd a marw ar draethau ar hyd yr arfordir. Gall archwiliadau post-mortem a dadansoddiad o samplau ddarparu data hanfodol yn ymwneud ag achos marwolaeth, iechyd yr unigolyn (yn cynnwys afiechyd a llygredd), diet, patrymau atgenhedlu, strwythur poblogaeth yn ogystal â chysylltedd â phoblogaethau eraill ledled Dwyrain yr Iwerydd a Môr y Canoldir.

Rhoddodd y digwyddiadau dyrannu gyfle anhygoel i gryfhau ac ehangu’r cydweithio presennol yng Nghymru ac Iwerddon, a thynnodd sylw at y nifer helaeth o sefydliadau sy’n gweithio tuag at warchod Maelgwn a rhywogaethau eraill o siarcod ar draws Ecoranbarth y Moroedd Celtaidd. Gyda’n gilydd, rydym yn gobeithio meithrin y gallu i gydweithio er mwyn gwarchod elasmobranciaid ar draws y rhanbarth.

Edrychwch ar ein blog newydd i ddarganfod mwy am yr archwiliadau #CSIofTheSea, a Gwyliwch ein fideo isod, i gael gwybod mwy am y gwaith sy’n digwydd yn Iwerddon.

digwyddiadau-dyrannu

Grŵp Ymchwil

Un o amcanion Prosiect SIARC yw galluogi partneriaethau newydd ac ymchwil cydweithredol drwy ddod â gwyddonwyr elasmobranciaid a chyrff anllywodraethol ledled Ecoranbarth y Moroedd Celtaidd at ei gilydd. Er mwyn gwneud hyn, rydym wedi datblygu Grŵp Ymchwil Prosiect SIARC, i gyfarfod bob chwarter, er mwyn rhannu darganfyddiadau, arbenigedd, profiad ac ymchwil cyfredol rhwng sefydliadau.

Cysylltwch

Os ydych yn ymchwilydd neu’n sefydliad sy’n gweithio ar elasmobranchiaid yng Nghymru, cysylltwch â ni ar SIARC@zsl.org i ddysgu mwy.

siarc@zsl.org
grŵp-ymchwil
Prosiect amlddisgyblaethol yw Prosiect SIARC sy’n gweithio gyda physgotwyr, gwyddonwyr ddinasyddion, ymchwilwyr, cymunedau lleol a’r llywodraeth i ddiogelu siarcod a morgathod a chefnogi adferiad gwyrdd yng Nghymru.

Cymryd Rhan

Mae amrywiaeth o ffyrdd i chi allu cymryd rhan yn Prosiect SIARC o gymryd rhan weithredol mewn digwyddiadau i helpu gydag ymchwil hanesyddol ac ysbrydoli cenedlaethau’r dyfodol i ymgysylltu â’r amgylchedd morol.

SIARC

© 2022 – ZSL Zoological Society of London
contact-section